وقتی صحبت از متریال‌های سنگی برای طراحی آشپزخانه یا سرویس بهداشتی می‌شود، دو اسم زیاد به گوش می‌خورد: صفحه کوارتز و کوارتز طبیعی. این دو تا اسم شبیه به‌هم هستند و حتی ممکنه بعضی‌ها فکر کنند یکی هستند. اما واقعیت اینه که فرق‌های زیادی بین شان است؛ از نحوه ساخت گرفته تا ظاهر، مقاومت، قیمت و کاربرد. توی این مقاله به زبان ساده بررسی می‌کنیم که دقیقاً چه تفاوت‌هایی بین این دو متریال وجود دارد، کدوم بهتره و برای چه شرایطی مناسب‌تر است.
کوارتز طبیعی چیست و چطور به‌دست می‌آید؟
کوارتز طبیعی یکی از فراوان‌ترین کانی‌های زمین است . این ماده به‌صورت طبیعی در معادن سنگی وجود دارد و با استخراج، برش و پرداخت، به سنگ‌های زینتی یا ساختمانی تبدیل می‌شود. کوارتز خالص معمولاً بی‌رنگ یا سفید شفاف است، اما وقتی با مواد دیگه ترکیب می‌شه، می‌تونه رنگ‌های متنوعی به‌خود بگیرد.
در صنعت دکوراسیون، از کوارتز طبیعی به‌عنوان سنگ تزئینی در دیوار، کف، کانتر و میز استفاده می‌شود. اما چون این سنگ‌ها مستقیماً از دل طبیعت میان، بافت و رنگشون کاملاً طبیعی و یکتا هست. یعنی هیچ دوتا تکه‌ای از کوارتز طبیعی دقیقاً شبیه به‌هم نیستند.
صفحه کوارتز چیست و چه تفاوتی با نوع طبیعی دارد؟
صفحه کوارتز در اصل یه متریال مهندسی‌شده است. یعنی با اینکه بخش عمده اون از پودر کوارتز و سیلیس طبیعیه (معمولاً حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد)، اما در کارخانه با ترکیب چسب‌های رزینی، رنگ‌دانه‌ها و افزودنی‌های دیگه ساخته می‌شود. این فرایند باعث می‌شود صفحه کوارتز سطحی یکنواخت، بدون خلل‌وفرج و بسیار مقاوم به‌وجود بیاورد که هم شبیه سنگ طبیعیه، هم مزایای زیادی نسبت به آن دارد.
درواقع، می‌شود گفت صفحه کوارتز یه نسخه تقویت‌شده، بهینه‌شده و قابل کنترل از کوارتز طبیعی است که برای استفاده‌های خاص مثل صفحه کابینت، روشویی و میز کار طراحی شده.
تفاوت در ظاهر کدوم زیباتر به‌نظر می‌رسد؟
هر دو متریال می‌توانند زیبا باشند، اما ظاهرشان متفاوت است.
کوارتز طبیعی معمولاً رگه‌ها، الگوها و طرح‌هایی داره که کاملاً تصادفی و یکتاست. اگر دنبال جلوه‌ای خاص و طبیعی هستید که حس طبیعت رو به فضا بیاره، این نوع کوارتز مناسب شماست.
در مقابل، صفحه کوارتز به خاطر مهندسی‌شدنش، ظاهر یکنواخت‌تر و قابل پیش‌بینی‌تری دارد. اگر می‌خواید کل صفحه کابینت یا کانترتون دقیقاً یه شکل و یه‌رنگ باشه، صفحه کوارتز انتخاب بهتری است. ضمن اینکه برندهای مختلف، طرح‌های متنوعی رو ارائه می‌دهند که حتی می‌تونن ظاهر سنگ‌های طبیعی مثل مرمر، گرانیت یا حتی خود کوارتز طبیعی رو شبیه‌سازی کنند.
مقاومت و دوام کدام قوی‌تر است؟
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها، میزان مقاومت در برابر خط‌و‌خش، ضربه، حرارت و لکه است.
کوارتز طبیعی به‌دلیل ساختار بلوری و طبیعی‌اش، بسیار سخت است اما ممکنه ترک برداره یا لب‌پریدگی ایجاد بشه، مخصوصاً اگر تحت ضربه مستقیم قرار بگیرد.
صفحه کوارتز به‌خاطر ترکیب رزین و فرآیند فشرده‌سازی، هم سختی بالایی دارد، هم انعطاف بیشتری نسبت به ضربه از خودش نشون می‌دهند. همچنین سطحش غیرمتخلخله، یعنی آب یا لکه به راحتی به درونش نفوذ نمی‌کند، در حالی که کوارتز طبیعی ممکنه نیاز به آب‌بندی دوره‌ای داشته باشه.
مقاومت در برابر حرارت چطور مقایسه می‌شود؟
یکی از نقاط ضعف صفحه کوارتز نسبت به کوارتز طبیعی، حساسیت به حرارت مستقیم است. به‌خاطر وجود رزین در ساختارش، اگه یه قابلمه داغ رو مستقیم روی صفحه کوارتز بذارید، ممکنه تغییر رنگ بدهد یا حتی ترک بخورد.
اما کوارتز طبیعی چون کاملاً سنگی است، مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارد، هرچند همچنان توصیه می‌شود از زیرقابلمه‌ای استفاده کنید تا هیچ خطری متوجه سطح نشود.
نگهداری و نظافت کدام راحت‌تر است؟
در زمینه نگهداری، صفحه کوارتز برنده قطعی است.
صفحه کوارتز به‌دلیل سطح بدون درز، غیرمتخلخل و یکنواختش خیلی راحت تمیز می‌شود. فقط کافیست یه دستمال مرطوب با کمی شوینده‌ی ملایم استفاده کنید. هیچ نیازی به آب‌بندی یا پولیش نداره.
اما کوارتز طبیعی مثل هر سنگ طبیعی دیگه‌ای، متخلخل است. یعنی اگه مایعات رنگی یا چرب روی اون بریزه و سریع پاک نشود، احتمال نفوذ و لکه‌موندگی وجود دارد. همچنین باید هر چند وقت یک‌بار آب‌بندی بشه تا از نفوذ مایعات جلوگیری بشود.
قیمت کدام بالاتر است کدام مقرون به صرفه تر است؟
قیمت هم به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله برند، ضخامت، طرح و کشور سازنده آن.
معمولاً کوارتز طبیعی گرون‌تر است، چون فرآیند استخراج، برش و حمل‌ونقلش پرهزینه‌تر است و هر تکه‌اش منحصربه‌فرد است.
در مقابل، صفحه کوارتز به‌دلیل تولید صنعتی، تنوع قیمت بیشتری دارد و در بعضی برندهای اقتصادی‌تر، می‌تواند گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. البته اگر سراغ برندهای لوکس مثل سایل استون (Silestone) یا کامبریا (Cambria) بروید، قیمتش ممکن است حتی از سنگ طبیعی هم بیشتر بشود.
نصب و اجرا تفاوت شان کجاست؟
نصب هر دو متریال باید توسط افراد متخصص انجام بشود، اما شرایط اجرا با هم متفاوت هستند.
کوارتز طبیعی سنگین‌تر ، شکننده‌تر و برش‌کاری اون سخت‌تر بوده. که نصب آن به تجهیزات سنگ‌بری و دقت بالا نیاز دارد. همچنین چون طرح‌ها تصادفی اند، اتصال تکه‌ها ممکنه با اختلاف طرح یا رگه همراه باشد.
صفحه کوارتز سبک‌تربوده، راحت‌تر برش می‌خورد و می‌شود اتصالات بدون درز ایجاد کرد. همین ویژگی‌ها باعث شده نصبه آن برای فضاهایی با ابعاد خاص یا طراحی‌های پیچیده راحت‌تر باشد.
از نظر محیط زیست، کدوم انتخاب بهتری است؟
کوارتز طبیعی چون مستقیماً از دل زمین استخراج می‌شود، فرآیند استخراج آن ممکن است به محیط زیست آسیب برساند، مخصوصاً اگر اصول پایدار رعایت نشود.
اما صفحه کوارتز چون در کارخانه تولید می‌شود، بعضی برندها سعی می‌کنند با استفاده از مواد بازیافتی یا خطوط تولید سبز، اثرات زیست‌محیطی رو کاهش بدهند. با این حال، وجود رزین‌های شیمیایی در ساختار صفحه کوارتز ممکنه است در درازمدت برای بعضی‌ها دغدغه‌ساز باشد.
در نهایت، کدام‌یک را انتخاب کنیم؟
سنگ کوارتز طبیعی ساختاری متخلخل دارد ومعمولا گذینه مناسب برای صفحه کابینت شمرده نمی شود ولی صفحات کوارتز از بهترین متریال ها برای صفحه کابینت است وبه دلیل ترکیبات موجود کاملا غیر متخلخل است.
در نهایت، قبل از تصمیم‌گیری حتماً نمونه‌های واقعی رو از نزدیک ببینید، با متخصص مشورت کنید و فضای استفاده (مثلاً آشپزخانه، جزیره، روشویی یا میز کار) را در نظر بگیرید تا بتونید انتخابی هوشمندانه، زیبا و ماندگار داشته باشید.
